De luchtvaart staat voor een enorme klimaatuitdaging. Groener vliegen is geen luxe, maar een noodzaak. Maar hoe wordt biobrandstof gemaakt in een sector waar vliegtuigen decennialang meegaan en alternatieven zoals waterstof of elektrisch vliegen nog ver weg zijn?
Het antwoord ligt dichterbij dan je denkt: in gebruikte frituurolie. Dit restproduct uit keukens, horeca en de voedingsindustrie is vandaag de belangrijkste grondstof voor duurzame vliegtuigbrandstof (Sustainable Aviation Fuel, SAF). Met SAF kan de CO₂-uitstoot tot wel 80% lager uitvallen dan bij fossiele kerosine. En het mooie is: deze biobrandstof wordt nu al volop geproduceerd en gebruikt.
Wat is biobrandstof voor vliegtuigen (SAF)?
Sustainable Aviation Fuel (SAF) is een duurzame vliegtuigbrandstof die gemaakt wordt van biologische reststromen, zoals gebruikte frituurolie en afvalvetten. De CO₂ die vrijkomt bij verbranding, is eerder al opgenomen door planten of andere natuurlijke processen.
In tegenstelling tot fossiele kerosine, waarbij koolstof uit de bodem wordt toegevoegd aan de atmosfeer, zorgt SAF ervoor dat er geen extra CO₂ bijkomt. Daardoor is de klimaatimpact over de hele levenscyclus tot wel 80% lager.*
En een belangrijk voordeel: SAF is een "drop-in" brandstof.Dat betekent dat luchtvaartmaatschappijen hun huidige vliegtuigen en infrastructuur gewoon kunnen blijven gebruiken. Zo kan de sector meteen verduurzamen zonder grote investeringen in nieuwe vliegtuigen.
"SAF is een drop-in brandstof die meteen inzetbaar is in bestaande vliegtuigen en infrastructuur. Dat maakt het mogelijk om nú al te verduurzamen."
– Vincent de Haes ( sustainable aviation consultant at To70)
Waar wordt biobrandstof van gemaakt?
De productie van biobrandstof voor vliegtuigen begint bij duurzame grondstoffen, ook wel feedstocks genoemd. Voorbeelden zijn:
- gebruikte frituurolie (UCO), ingezameld bij horeca, industrie en huishoudens
-
afvalvetten uit de voedingsindustrie
- Niet-eetbare plantaardige reststromen
-
CO₂ die direct uit de lucht wordt afgevangen
Vandaag is gebruikte frituurolie (UCO) de meest gebruikte grondstof wereldwijd. Deze reststroom is ruim beschikbaar, goed te traceren en levert veel energie. Via het HEFA-proces (Hydroprocessed Esters and Fatty Acids) wordt frituurvet omgezet in hoogwaardige vliegtuigbrandstof.
Waarom is SAF zo belangrijk?
De luchtvaartsector heeft een flinke impact op het klimaat, maar is tegelijk onmisbaar voor mobiliteit, handel en economie. Daarom is duurzame vliegtuigbrandstof zo belangrijk: het vermindert de uitstoot, zonder dat de sector stilvalt.
Maar de uitdaging is groot, want de luchtvaart veroorzaakt vandaag al 2,5% van de wereldwijde CO₂-uitstoot en dat aandeel kan de komende decennia zelfs verdrievoudigen. Terwijl elektrische en waterstofvliegtuigen nog maar in de ontwikkelingsfase zitten, vliegen er vandaag meer dan 25.000 commerciële vliegtuigen rond, met een gemiddelde levensduur van 30 jaar.
SAF biedt een directe oplossing. Omdat het een drop-in brandstof is, kan het vandaag al gebruikt worden in bestaande vliegtuigen en infrastructuur. Daarmee kan de sector nú al zijn klimaatimpact verlagen, zonder te wachten op nieuwe technologieën.
“Als we willen dat luchtvaart zijn maatschappelijke waarde behoudt, moeten we haar klimaatimpact drastisch verlagen.” – Vincent de Haes ( sustainable aviation consultant at To70)
Hoe wordt biobrandstof gemaakt?
De productie van Sustainable Aviation Fuel (SAF) verloopt in vier stappen:
1. Inzameling van de grondstof
Quatra zamelt gebruikte frituurolie (UCO) in bij horeca, grootkeukens, voedingsbedrijven en huishoudens. Dit vormt de start van een circulaire keten.
2. Voorbewerking
De olie bevat vaak resten van water of voedsel. In gespecialiseerde installaties wordt de olie gezuiverd en gestabiliseerd, zodat deze geschikt is voor verdere verwerking.
3.Chemische omzetting (HEFA)
Via het HEFA-proces wordt gebruikte olie in een raffinaderij behandeld met waterstof onder hoge temperatuur en druk. Daarbij worden de vetzuren omgezet in koolwaterstoffen die chemisch vrijwel identiek zijn aan fossiele kerosine.
4. Blending en certificering
De afgewerkte SAF (max 50%) wordt gemengd met fossiele kerosine en doorloopt strikte kwaliteitscontroles voor gebruik in commerciële luchtvaart.
Wat is er nodig voor de toekomst?
De toekomst van duurzaam vliegen hangt niet af van één doorbraak, maar van samenwerking door de hele keten. SAF is een belangrijke hefboom, maar het succes hangt af van alle betrokken partijen
Daarom werkt Quatra mee aan Stargate, een Europees project waarin luchthavens, luchtvaartmaatschappijen, onderzoekers en leveranciers samenwerken aan de verduurzaming van de luchtvaart. Niet alleen via SAF, maar ook door in te zetten op slimme mobiliteit rond luchthavens, bewustwording bij reizigers en verbeterde milieukwaliteit.
De luchtvaart verduurzamen vraagt meer dan een technische oplossing. Het vraagt visie, vertrouwen en de bereidheid om verantwoordelijkheid te delen.
“Er is geen silver bullet. We hebben nieuwe technologieën, operationele verbeteringen én samenwerkingen nodig om de milieu-impact van de luchtvaart te verlagen en de groeiende vraag op een duurzame manier op te vangen.”
– Elisabeth Woeldgen ( PhD researcher in Environmental Economics at Hasselt University)
*Berekend voor pure, dus niet-gemengde SAF, met behulp van gevestigde methodes voor levenscyclusanalyse (LCA), zoals de CORSIA-methodologie.